خاطرات سیاسی قوام السلطنه

 

فرمت کتاب : فایل صوتی 🔊

نام کتاب : خاطرات سیاسی قوام السلطنه

دسته‌بندی : خاطرات‌ ، سرگذشت ، تاریخ معاصر ، تاریخ شفاهی

نویسنده : جعفر مهدی نیا

چاپ چهارم  : 1375

تعداد صفحات: 749

انتشارات : پانوس

تعداد فایل : 50 عدد فایل صوتی 25.20 ساعت

راوی  : زهرا محمدی

 

 

درباره کتاب :

احمد قوام (زادهٔ ۱۲۵۲ تهران – درگذشتهٔ ۱۳۳۴ تهران) ملقب به قوام‌السلطنه، سیاستمدار ایرانیِ پایان دوران قاجار و روزگار پهلوی بود که پنج بار نخست‌وزیر ایران شد (دو بار در پایان دوران قاجار و سه بار در زمان حکومت محمدرضا پهلوی). او فرزند ابراهیم معتمدالسلطنه و نوهٔ محمد قوام‌الدوله آشتیانی و برادر کوچک‌تر وثوق‌الدوله بود.

قیام کلنل محمد تقی خان پسیان در خراسان در سال ۱۳۰۰ و غائلهٔ آذربایجان در سال ۱۳۲۵ در دوران نخست‌وزیری قوام رخ داد. او در زمان قاجار لقب قوام‌السلطنه یافت و محمدرضا شاه به او لقب حضرت اشرف را داد (پس از بروز اختلاف نظر میان این دو این لقب پس گرفته شده و سپس دوباره اعطا شد). القاب قدیمی‌تر او عبارت‌اند از منشی حضور (۱۳۱۵ ه‍. ق)، دبیر حضور (حدود ۱۳۲۲ ه‍. ق)، و وزیر حضور (۱۳۳۴ ه‍. ق)

از جمله فعالیت‌های مهم قوام السلطنه نگارش فرمان مشروطیت[۱][۲] و نقش او در جریان فرقه دموکرات آذربایجان و خروج نیروهای شوروی از ایران در ۱۳۲۵ و نیز قیام سی تیر در سال ۱۳۳۱ بود.

زمانی بود که حزب توده به پشت گرمی روس ها و حضور نیروهای شان در خاک ایران میدان داری می کرد، از سوی دیگر فرقه دموکرات به رهبری سید جعفر پیشه وری ایالات شمالی ترک زبان را تحت سلطه خود گرفته بود و رویای استقلال در سر می پروراند.

در چنین بلبشویی شاه جوان و کم تجربه، با همه بدبینی اش به قوام، چاره ای نداشت جز اینکه دست به دامن این سیاست مدار کارکشته شود. قوام برای حل وفصل مشکلات راهی شوروی شد و به روایت خودش«با یک صفای باطن نسبت به روس ها به مسکو رفتم، درحالی که با یک مغز پر تزویر درباره آن ها به ایران بازگشتم.»

ماجرای سربلندی قوام در رویارویی با روس ها و تحقق منافع ملی و خواسته های مردم، در این مختصر نمی گنجد، اما این پیروزی در میدان دیپلماسی، نشان داد که چگونه سیاست مردان کارکشته در موقعیت های خطیر (حتی در برابر قدرت های بزرگ جهانی)، می توانند دست بالا را داشته باشند.

«یکی از خصوصیات اخلاقی قوام این بود که نسبت به همه کس بدبین بود و همه چیز را با عینک سوءظن می نگریست و به همین جهت بود که در بدو زمامداری خود یک سازمان مخفی تشکیل داده بود و تا آخرین روز هم کسی از اسرار این سازمان آگاهی نیافت. وظیفه این سازمان مخفی، کسب خبر و خرید اطلاعات بود و مخصوصا در همه احزاب و جمعیت ها، این سازمان مخفی اشخاصی را خریده بود تا به نفع قوام جاسوسی کنند.» قوام در برهه حساس رویارویی با روس ها و سرسپردگان داخلی آن ها، مثل حزب توده و فرقه دموکرات آذربایجان، بیش از هرزمانی به این منابع خبری احتیاج داشت.

تشکیل این سازمان سری جاسوسی و همچنین تشکیل «حزب دموکرات ایران» به عنوان برگِ برنده او برای زمین زدن فرقه دموکرات و حزب توده (که سازمان جاسوسی قوام خبر داده بود درحالی که ائتلاف با حزب ایران است) نیاز به منابع مالی داشت. بنابراین قوام از اختیارات خود استفاده کرده و برای تأمین منابع مالی مورد نیازش، چند پروانه صدور برنج و جو و ورود چای و… صادر کرد و پول به دست آمده را در کاری که ضروری می دانست به مصرف رساند.

او درست یک روز قبل از اعلام ائتلاف حزب ایران و حزب توده، حزب دموکرات خود را تأسیس کرد و حرکت آن ها را عقیم گذاشت. پس از نطق رادیویی او هجوم مردم برای عضویت در این حزب چنان غیرمنتظره بود و تعجب رقبای توده ای اش را برانگیخت. در ماجرای عدم خروج نیروهای شوروی از ایران، نیز چنان با روس ها بازی کرد که هم نیروهای شان را از ایران خارج کردند و هم از امتیاز نفت شمال بی نصیب ماندند. وقتی هم که روس ها قافیه را باختند، حزب توده و فرقه دموکرات حساب کار دست شان آمد!

 

دانلود  کتاب صوتی بصورت زیپ شده 

 

لینک کتاب در یوتیوب