کتاب مجموعه داستان کوتاه زنگ آخر” نوشته “داود کرمی است که از سوی انتشارات آوای بوف به صورت کتاب الکترونیک منتشر و در اختیار علاقه مندان به ادبیات فارسی قرار گرفته است کتاب در ٢٥٥ صفحه از ۱۷ داستان کوتاه تشکیل شده است که جز یکی از آنها (باكره) باقی داستانها در فضای بومی و ایرانی میگذرد. نویسنده داستانها را به روال خطی دنبال میکند همه داستانها از قول اوّل شخص مفرد روایت میشوند. کتاب ریتم و آهنگ قابل قبولی دارد و خواننده را به دنبال مجموعه داستان خود می کشاند.

قهرمانان داستانها همه از افراد عادی جامعه هستند و هر یک به فراخور موقعیتی که در آن قرار گرفته اند حکایت خود را روایت می.کنند مدرسه و دانش آموز در مجموعه داستانها بسآمد بالایی دارد این افزونی حضور مدرسه و دانش آموز بیشتر بهانه هایی برای روایت حکایتهایی کم ارتباط به مدرسه هستند مدرسه بیشتر حکم محلی را ایفاء میکند که برخورد آدمهای قصه در آن رقم می خورد.

در داستانها پرداختن به خرافه و ریاکاری مذهبی نیز جای برجسته ای دارد نویسنده در داستانهای ثواب دعانويس”، “سلطونعلى”، “مستر “دومینو از طریق بازگویی روابط بین شخصیتها به ابعاد مختلفی از خرافه و ریاکاری دینی می پردازد بلندترین قصه ،کتاب که نامش را هم از همان قصه گرفته است، زنگ آخر” نام دارد. ترکیبی از واقعیت و تخیل و رویاست که نویسنده در طی این روند تلاش میکند به تفاوتهای طبقاتی و جایگاه اجتماعی قهرمانان اش بپردازد روند داستان در جاهایی باورناپذیر و بیشتر خیالبافی نویسنده به نظر می رسد و روی یک نواختی و هارمونی اثر تاثیر میگذارد. نویسنده در عمل کردار دانای کل را به راوی واگذار کرده است ایراد بزرگ اما آن است که راوی در تمام داستانها از ادبیات یگانه ای استفاده میکند و اشخاص داستانها از حد تیپ فراتر نمی روند. ویژگیهای شخصیتی پیدا نمیکنند و نویسنده مانند نقالی حکایت را روایت میکند و میگذرد اگر چه با لحنی شیرین و گیرا. در نتیجه داستانها تقریبا بلافاصله پس از خوانده شدن فراموش میشوند نه راوی و ادبیات آن تاثیر لازم را دارد و نه فراز و فرود داستانها ذهن خواننده را در گیر می کند

به نکته دیگری که باید توجه کرد فضای داستانها است فضا جز در یک داستان فضایی کاملا بومی و ایرانی است. حوزه واژگان نویسنده برگرفته از این فضا گسترده است و گاهی خواننده معتاد به کلمات محدود رمانها و داستانها را شگفت زده می.کند اما این فضایی که به تصویر کشیده شده است، فاقد آدرس و نشانی است. در تمام داستانها اسم هیچ خیابانی نیست اسم هیچ مدرسه ای نیست از هیچ شهر و روستایی ، جز در سه داستان (کفچه دهان مستر دومینو، یک دنده آن هم به صورت معترضه ای برای ادعای حضور قهرمان داستان نام برده نمیشود. در کل این فضای ایجاد شده از سوی نویسنده هیچ محلی برای همذات پنداری محل زیست ایجاد نمی کند. مراد از آدرس و نشانی تنها بیان جزئیات آدرس محل زیست نیست بلکه نشانه ها و نمادها، از جمله پوشش و سنت و نوع مراودات محلی است که در داستانها تقریبا جایگاهی ندارند. با این حال نویسنده قلم روان و توانایی دارد انبانه واژگاناش گسترده است تسلط خوبی بر مثلها و نقل قول های عام شده نشان میدهد و از ادبیات تاریخی ایران هم بهره خوبی گرفته است. گمان میکنم اگر نویسنده در داخل کشور و در میان مردمی بود که در داستانهایش از آرزوها و خواستههای مشترک آنها مانند عدالت، رفع تبعیض و آزادی سخن میگوید حتما به قله های بالاتری از داستان نویسی دست می یافت.(1)

(1) – داود جلیلی | نگاهی به مجموعه داستان “زنگِ آخر” اثرِ داود کَرَمی | ارژنگ دوماهنامۀ ادبی، هنری و اجتماعی نوید نو | دورۀ اوّل، سالِ چهارم، شمارۀ ،31مرداد و شهریور 1402

لینک کوتاه دسترسی به کتاب:

wp.me/p7C3ra-46Z

——-

wp.me/p7C3ra-47s